“Terazi ve Yılan arasında güzel bir bulutsu keşfedildi…” diye başlıyor 18. Yüzyıl Charles Messier’in meşhur bulutsular ve yıldız kümeleri kataloğunun 5. girdisi. Messier’e kabarık, yuvarlak ve genel olarak yıldızsızmış gibi de gelse; 100000’den fazla yıldızın 165 ışık yıl çaplı bir bölgeye kütleçekimiyle bağlandığı Messier 5 (M5), yaklaşık 25000 ışık yılı ötemizdeki bir küresel yıldız kümesi […]
Peçe Bulutsusu’nun bir parçası olan, şoka uğramış, parlak gazın karman çorman görünen filamanları, Kuğu takımyıldızı yönünde Dünya’nın gökyüzüne yayılmış durumdadır. Peçe Bulutsusu büyük bir süpernova kalıntısıdır, yani büyük bir yıldızın ölüm patlamasından doğan genişleyen bir bulutsu. Süpernova patlamasından gelen ışık, yaklaşık 5000 yıl önce Dünya’ya ulaştı. Bu felakette ortaya çıkan yıldızlararası şok dalgaları uzayda gezinerek […]
Hubble’ın Değişken Bulutsusu‘na ne sebep oluyor ? Bu alışılmadık bulutsu görüntüsü, birkaç haftada belirgin ölçüde değişebiliyor. 200 yıl kadar önce keşfedilen ve sonradan NGC 2661 olarak kataloglanan bu olağan dışı bulutsu, onu geçen yüzyılın başında inceleyen Edwin Hubble‘ın adını taşıyor. Buna uygun olarak bu görüntü, başka bir Hubble ile gerçekleştirildi: Uzay Teleskobu. Hubble’ın Değişken Bulutsusu gazdan ve […]
Hayaletsi NGC 6369, gece semalarındaki sönük görüntüsüyle, “Küçük Hayalet Bulutsusu” olarak da biliniyor. Bulutsu, 18. Yüzyıl’da Sör William Herschel tarafından, Yılancı (Ophiucus) takımyıldızını incelerken keşfedilmiş. Herschel bu yuvarlak, gezegen şeklindeki bulutsuyu aslında bir gezegenimsi bulutsu olarak sınıflandırmıştı. Gezegenimsi bulutsuların genellikle gezegenlerle ilgisi yoktur: Güneşimsi bir yıldız, ömrünün sonuna geldiğinde merkezinin küçülerek bir beyaz cüceye dönüşürken, […]
Kanat şeklindeki uzantılarıyla birlikte kask şeklindeki kozmik bulut popüler olarak Thor‘un kaskı olarak bilinir. Norveç tanrıları kadar görkemli; Thor’un kaskı yaklaşık 30 ışık yılı boyunca uzanmaktadır. Aslında kask, kabarcığın merkezinin yakınındaki mavi tonlu bölgedeki parlak yıldız molekül bulutunun hızlı bir rüzgarı ile şişirilmiş ve süpürülmüş yıldızlar arası bir kabarcık gibidir. Bu yıldız, Wolf-Rayet yıldızı, oldukça […]
Yıldızlar ve parlayan naif gazların kozmik denizinde ve bu geniş alanın merkezinin solunda yer alan, başıboş şekilde yüzmekte olan görüntü NGC 7635 yani Kabarcık Bulutsusu olarak kataloglandı. Sadece 10 ışık yılı genişliğindeki minik Kabarcık Bulutsusu devasa bir yıldızın rüzgarları ile ortaya çıktı. Bu bulutsu yaklaşık 11 ışık yılı uzaklıkta bulunan, Şefe ve Kraliçe takımyıldızlarının arasındaki […]
Beverly Lynds Karanlık Bulutsusu 183, bizlerden yalnızca 325 ışık yılı uzaklıkta, Samanyolu düzlemimizin hemen üzerinde asılı duruyor. Optik dalga boylarında görüntülendiğinde, arkasındaki yıldız ışığını engelleyen koyu ve tozlu moleküler bulutun kendisinde de yıldız yokmuş gibi duruyor. Ancak uzak kızılötesi dalgaboylarındaki incelemeler, moleküler bulutun bazı geniş bölgelerinde gerçekleşen kütleçekimsel çöküşlerinden kaynaklı, oluşumlarının erken dönemlerindeki yıldızların varlığına […]
Bulutusular tanıdık şekillere benzetilmeleriyle ünlüdür -belki de en az kedilerin kendilerini belaya bulaştırmalarıyla ünlü oldukları kadar. Yine de, hiçbir kedi -en azından bizim bildiklerimiz- Akrep takımyıldızında görülebilen muazzam Kedi Pençesi Bulutsusu’nun oluşmasına neden olamaz. 5,500 ışık yılı uzaklıkta bulunan Kedi Pençesi, içindeki bol miktarda iyonize hidrojen atomundan dolayı kırmızı renkte olan bir salma bulutsusudur. Ayı […]
Bu parlak gökyüzü fotoğrafında öne çıkan emisyon sırtı IC 5067 olarak belirlenmiştir. Daha çok Pelikan Bulutsusu olarak bilinen, daha büyük emisyon bölgesinin parçası olan sırt yaklaşık olarak 10 ışık yılını kapsar ve bu kozmik pelikanın boyun ve kafa eğrisini izler. Fotoğrafta gözüken muhteşem, karanlık şekil; aslında genç, sıcak ve kocaman yıldızların enerjik ışımaları sonucunda oluşturduğu […]
IC 1396’da bir canavar mı var yoksa? Bazılarınca Fil Hortumu Bulutsusu diye bilinen bu yıldız oluşum bölgesinde, bazı gaz ve toz bulutları ilk bakışta insanı andırıyor. Fakat buradaki tek gerçek canavar, bize zarar veremeyecek kadar Dünya’dan uzak olan parlak genç bir yıldız. Bu yıldızdan çıkan yüksek enerjili ışık, ekteki görselin yukarısında kalan, karanlık bart damarcığının tozlarını yok […]
