Halkalar keşfedilmesi zor olgulardır.1977’ye kadar gökbilimciler Güneş Sistemi’mizde halkası olan tek cismin Satürn olduğunu düşünüyorlardı. Şimdi ise halkalı cisimler listemize ilk asteroidi ekleyebiliriz. Asteroit 10199 Chariklo, büyük olasılıkla bir çarpışma sonucu oluşan ve küçük yüzeyini çevreleyen iki halkaya sahip. Telif Hakkı: ESO/L. Calçada/Nick Risinger (skysurvey.org)
250 kilometrekarelik Chariklo dışında şimdiye kadar keşfedilen halkalı cisimler: (keşfedilme sırasıyla) Satürn, Uranüs, Jüpiter ve Neptün. |
Bu keşif ile sonuçlanan çalışmayı yürüten ekibin başı olan, Brezilya’daki Ulusal Gözlemevi’nde görev yapan Felipe Braga-Ribas, “Halkaları araştırmıyorduk ve Chariklo gibi küçük gök cisimlerinin onlara sahip olabileceğini hiç düşünmemiştik. Yani bu keşif bizim için büyük bir sürpriz oldu.” Dedi. Halkalar, gök bilimciler Chariklo’nun UCAC4 248-108672 yıldızının önünden geçişini 3 Haziran 2013 tarihinde Güney Amerika’nın 7 farklı noktasından gözlemlemesiyle gün ışığına çıktı. Gökbilimciler gözlem sırasında örtülmeden hemen önce ve hemn sonra yıldızın görünen parlaklığında 2 kez azalma olduğunu fark ettiler. İşin iyi tarafı, örtülme 7 farklı noktadan izlendiği için araştırmacılar halkaların yönü, şekli, genişliği ve daha bir çok özelliği hakkında bilgi almak için zamanlamayı karşılaştırma fırsatı buldular. Gözlemler halkaların genişliğinin 20 kilometre olduğunu ve halkaların asteroide Ay’ın Dünya’ya oldğundan 1,000 kat daha yakın olduğunu gösteriyor. Dahası, gök bilimciler asteroid ve halka arasında bir uydu olabileceğinden şüpheleniyor. Eğer bu halkalar gök bilimilerin düşündüğü gibi bir çarpışmanın kalıntılarıysa bu doğal uyduların da çarpışmalar soucu oluştuğu teorisini güçlendirecek. Bu teori aynı zamanda gezegenlerin de nasıl oluştuğunu açıklıyor. Halkalar henüz resmi olarak isimlendirilmedi ama gök bilimciler onlara Brezilya’nın kuzey ve güney uçlarındaki nehirlere atfen Oiapoque ve Chuí diyor. Ayrıca bu örtülme olayları çok nadir olduğundan ve bize asteroidler hakkında çok şey öğrenme fırsatı sunduğundan gök bilimciler bunlara çok büyük önem veriyor. Hatta Amerika’nın Doğu kıyısı çok yakınlarda, 20 Mart’ta, bir örtülmeye tanık oldu. Kaynak : Universe Today
|