NASA, Satürn ile uydusu Enceladus arasındaki elektriksel bağlantının ilk görüntülerini ve seslerini yayınlıyor. Kurumun Cassini uzay aracı ile topladığı veriler, bilimadamlarınının, gezegen ile pek çok uydusu arasındaki karmaşık etkileşim ağını anlamasını sağlıyor. Data analizlerinin sonuçları Nature and Geophysical Research Letters dergisinde yayınlandı.

Sanatçının gözünden, Satürn ile ayı Enceladu arasındaki manyetik bağlantının oluştuğu Satürn’ün kuzey kutbu yakınlarındaki morötesi ışık.

Telif Hakkı: NASA/JPL/JHUAPL/University of Colorado/Central Arizona College/SSI

Bilim adamları önceden Satürn’de elektriksel bir etkileşimin olması gerektiğine dair bir teori öne sürmüştü. 2008’de Cassini’nin topladığı verilerin analizinden sonra, bilimadamları, uydunun gezegenden  240,000 kilometre (150,000 mil) uzakta olmasına rağmen ultraviyole ışıkların kuzey kutbunda parladığını gördü.

Bu bölge, Satürn ve uydusu Enceladus arasında uzanan bir manyetik alanın sonunda yer alıyor. Kutup ışıkları izleri olarak da bilinen bu bölge, enerjili elektronların gezegenin atmosferine dalış yaptığı ve gezegenin kuzey ile güney kutbu arasındaki yay biçimindeki manyetik alan çizgilerinin devamında kalan bir alan.

Pasadena, California’daki NASA’nın Jet İtki Laboratuarı’nda Cassini alanları ve parçacıklarıyla ilgilenen Marcia Burton  “Satürn’deki izin keşfi, Cassini’nin gerçekleştirdiği en önemli işlerden biri. Ve bu keşif Satürn’ün ilginç manyetik alanını da açıklamamıza yardımcı olabilir.  İz, bize Satürn ile onun bir uydusu hakkında ilk görsel bağlantıyı göstermiş oldu” diyor.

NASA’nın Cassini uzay aracı Satürn gezegeninin kuzey kutbunda parlayan ultraviyole bir iz tespit etti. Bu ultraviyole ışık, Satürn’ün uydusu Enceladus ile gezegenin arasında elektriksel bir bağ olduğunu işaret ediyor.
Telif Hakkı: NASA/JPL/University of Colorado/Central Arizona College

Kutup ışıkları izleri, California veya İsveç’in kapladığı alana benzer boyutlardaki eni 400 kilometreden (250 mil) daha az, boyu da yaklaşık 1200 kilometre olan bir alanda görülür. Bu iz, en parlak halindeyken, yoğun bir ultraviyole ışık tayfıyla Satürn’ün kutup ışıklarından çok daha az bir şekilde parlar; ancak bu izler Dünya’daki çıplak gözle görülebilen, görünür ışık tayfındaki en sönük kutup ışıklarıyla bile kıyaslanabilir.

Bilim adamları, manyetik alanın güneyin bölgesinde bu izlere benzer bir iz bulamadı. Jüpiter’in aktif uydusu lo da gezegenin kuzey ve güneyinde parlayan izler oluşturuyor, bilim adamları bu izlerin, Satürn ile Enceladus arasındaki elektriksel bağlantının bir benzeri olduğundan şüphelendi. Enceladus, Satürn sistemindeki tazyikli su ve organik parçacık fışkırmalarıyla bilinen tek aktif uydudur. Bilim adamları yıllardır Satürn’ün kutuplarındaki izleri araştırmak için uzay teleskopları kullanıyorlar; fakat şimdiye kadar bu izlere hiç rastlamadılar.

Arizona’daki Merkez Arizona Üniversitesi’nde Cassini’nin yardımcı denetleyicisi ve 20 Nisan 2011’de yayınlanan Nature Study’nin bir başyazarı Wayne Pryor; “ Cassini alan ve parçacık aygıtı, Satürn’ün manyetik alanı ile Enceladus’un yanında, hizalanmış parçacık huzmeleri buldu ve bilim adamları, Satürn’ün manyetik alan çizgisinin sonunda beklenen ultraviyole noktayı görüp göremeyeceklerini merak etmeye başlamışlardı. Hedefimizin tam merkezindeki referans noktamıza yakın ışıkları bulmak bizi sevindirdi.”dedi.

Cassini, 2008’ de Enceladus’un manyetik alanı ile bu alandaki hizalanmış elektronların yanında, enerjili proton huzmesi tespit etti. Bilim adamlarından oluşan bir ekip verileri inceleyerek Satürn’deki elektron huzmelerinin ölçülebilir bir seviyede aurora yansıtmak için yeterli enerjiye sahip olduğu sonucuna vardı. Birkaç hafta sonra Cassini, Satürn’ün kuzey yarımküresinde kutup ışık izlerinin görüntülerini elde etti. 2009’ da lowa şehrindeki lowa Üniversitesi’nden, Cassini projesinde çalışan bilim adamı Donald Gurnett başkanlığındaki bir grup, manyetik alandan kaynaklanan ve tıslama benzeri bir ses çıkaran, Satürn’ün atmosferinin en üst noktasından Enceladus’ un yanına kadar uzanan akımla bütünleyici sinyaller tespit etti.

Enceladus’un üzerindeki su bulutu, Satürn’ün manyetik alanı ile olan etkileşimi boyunca, büyük bir iyonize plazma bulutu üretir. Bu bulut, manyetik alan çizgilerinin düzenini bozar. İzler, bu yeni verilerde bir gözüküp bir kaybolmaktadır yani Enceladus’ tan fışkıran bu parçacıkların “hızları”çeşitli olabilir.

Nature Study’ nin bir diğer başyazarı ve Laruel Md.’ deki Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’ndan Cassini projesinde çalışan bilim adamı Abigail Rymer; “Yeni veriler küçük aktif uydu ile ilgili uzun soluklu bir tartışmayı doğuyor.”dedi ve “Bilim adamları parçacıkların ‘hızlarının’ değişken olup olmadığını merak ediyor ve yeni gelen veriler bunun değişken olduğunu destekler nitelikte.”dedi.

NASA’nın Cassini-Huygens görevi, Avrupa Uzay Ajansı ve İtalyan Uzay Ajansı’nın ortak projesidir. Pasadena’daki California Teknoloji Enstitüsü’nün bir bölümü olan Jet İtki Laboratuvarı (JPL), NASA’nın Washington’daki Bilim Görev Müdürlüğü için çalışmayı yürütmektedir. Cassini Uydusu’nun bazı parçaları JPL’ de tasarlandı, geliştirildi ve birleştirildi.

İlgili Bağlantılar:

• NASA (Cassini Görevleri hakkında bilgi)
• NASA (Elektriksel bağlantının videolarını ve seslerini içeren site)

Kaynak: NASA