NASA’nın beş THEMIS uzay aracı Dünya’nın manyetik alanında tahmin edilenin 10 katı büyüklüğünde bir yarık buldu. Güneş rüzgarları, bu açıklıktan içeri girerek ve manyetosferi yükleyerek çok büyük jeomanyetik fırtınalara yol açabilir. Ama bilim adamlarını şaşırtan bu değil. Onlar daha çok yarığın nasıl oluştuğuyla ilgileniyorlar çünkü bu durum bir çok uzay fiziği hakkındaki düşünceleri çürütüyor. |
Bilindiği gibi manyetosfer, Dünya’yı bir balon gibi sarar ve Dünya’yı Güneş rüzgarlarından korur. Şubat 2007’de fırlatılan THEMIS uzay araçlarının asıl görevi buydu. Büyük buluş 3 Haziran 2007’de geldi. Araçtaki sensörler manyetosferin içine giren Güneş rüzgarlarıyla gelen parçacıkları keşfetti. Açıklık çok büyüktü; öyle ki Dünya’nın kendisinden daha genişti. Saniyede 1027 tane parçacık manyetosferden içeri girdi. Bu rakam olabileceği düşünülen sayının çok üzerindeydi.
|
Sanatçının gözünden Dünya'nın etrafındaki bölgeyi araştıran THEMIS araçlarından bir tanesi. |
Olay az sayıdaki Güneş rüzgarlarının Dünya’ya ulaşmasıyla başladı. Rüzgarlar Dünya’yı sardı ve manyetosferi çatlattı. Bu olaya manyetik yeniden bağlanma (magnetic reconnection) deniyor. Çünkü Dünya’nın kutupsal, karasal ve Güneşsel manyetik çizgileri, Güneş rüzgarları için kanal oluşturdu. Bu kanallar kutuplardan başlayarak dakikalar içinde ekvatora kadar yayıldı, tam bu anda da Dünya’nın yörüngesindeki uzay aracı şu ana kadar kaydedilmiş en yüksek manyetik açılmayı kaydetti.
![]() Telif Hakkı:Jimmy Raeder/UNHAslında daha önce de bu tip vakalar görülmüştü ama bu kadar büyüğüne daha önce hiç rastlanmamıştı ve bu oluşan açıklık tüm gün boyunca sürdü. Not: Güneş döngüsü Güneş’in üzerindeki lekelerle ilgilidir. Güneş Döngüsü 24’de de Güneş patlamalar bakımından çok faal olacaktır. Güneş şu anda minimumdadır fakat önümüzdeki yıllarda gittikçe hareketlencektir ve leke sayısı 2012'de maksimuma ulaşacaktır. Bir Güneş döngüsü 11 yıl sürer. Kaynak: science.nasa.gov |