Dünya’mızın tek doğal uydusu Ay’ın oluşumu hakkında çeşitli görüşler öne sürülmüştür. Bunlar, aşağıda ayrıntılıca anlatılacağı gibi Ayrılma Görüşü, Yakalama Görüşü, Yoğunlaşma Görüşü ve Büyük Etki Görüşü’dür. Ay’ın yoğunluğu azdır ve Dünya’nın aksine demirden bir çekirdeği yoktur, kayalarında daha az uçucu maddeler bulunmaktadır. Dünya ve Ay’daki oksijen izotoplarının göreli bolluğu neredeyse aynı miktardadır, ki bu da Dünya’yla Ay’ın aynı zamanlarda oluştuğunu gösterir. İyi bir kuramın Ay’ın bu özelliklerini iyi bir biçimde açıklamış olması gerekir.

Bizim tek doğal uydumuz Ay.

Telif Hakkı: NASA

Ayrılma Görüşü: Bu görüş Ay’ın önceden Dünya’nın bir parçası olduğunu ve Güneş Sistemi’nin ilk zamanlarında bir şekilde koptuğunu söyler. Büyük Okyanus havzasının Ay’ın kopma olasılığı en yüksek yer olduğu düşünülmüştür. Ay’ın bileşimi Dünya’nın mantosuna benzemektedir ve hızlı dönüşe sahip bir dünya gezegeninden savrulan parçalar Ay’ı oluşturmuş olabilir. Ancak buna dair bir bulgu bulunamadığı gibi, bu görüşün Ay’daki maddelerin neden daha pişmiş bir yapıyasahip olduğuna dair bir açıklaması yoktur.

Yakalama Görüşü: Bu görüşe göre Ay, Güneş Sistemi’nin başka bir yerinde oluşmuş ve daha sonra Dünya’nın çekimine kapılıp yörüngesine girmiştir. Ay’la Dünya’nın farklı bileşimlerine uygun olsa da bu durum pek mümkün görünmemektedir çünkü dışardan yakalanan bir cismin böylesine düzgün ve neredeyse çembersel yörüngeye sahip olması pek olası değil. Ayrıca bu görüşün de Ay’daki maddelerin neden daha pişmiş bir yapıyasahip olduğuna dair bir açıklaması yoktur.

Yoğunlaşma Görüşü: Bu görüşe göre Ay ve Dünya, Güneş Sistemi’ni oluşturan bulutsudan aynı anda şu anki yörüngeyi alacak biçimde yoğunlaştılar. Ancak böyle olsaydı Dünya’yla Ay hemen hemen aynı yapıya sahip olacaktı, özellikle Ay’ın da demir çekirdeğe sahip olmasını sağlayacaktı ancak durum böyle değil. Ayrıca bu görüşün de Ay’daki maddelerin neden daha pişmiş bir yapıyasahip olduğuna dair bir açıklaması yoktur.

Büyük Etki Görüşü: Bu görüşe göre yaklaşık  4,5 milyar yıl önce Mars büyüklüğünde, Theia adı verilen bir gezegen Dünya’ya çarptı. O zamanlar katı bir yüzeye sahip olmayan Dünya, dinozorları yok eden göktaşından 100 milyon kat daha güçlü bir etkiyle tarihinin en büyük ve sert çarpışmasını yaşadı. Bu çarpışmadan ortaya çıkan devasa hacimli sıcak toz ve kaya parçacıkları Dünya’dan yeterli düzeyde uzaklaştı ve bu parçaçıkların bir araya gelmesiyle Ay oluştu. Bu görüş, Ay’ın neden çoğunlukla kayadan oluştuğunu ve neden pişmiş yapıya sahip olduğunu açıklayabiliyor. Bu günümüzde bilim adamlarınca en çok kabul edilen görüştür ve yeni bulgularla birlikte sürekli güçlenmektedir.

Sanatçının gözünden Dünya ve Theia çarpışırken

Telif Hakkı: NASA/JPL-Caltech

Kaynak: Nasa Starchild