|
İkizler göktaşı yağmuru yılın en etkin göktaşı yağmurlarından bir tanesidir ve bu yıl 13-14 Aralık gecesi en etkin zamanı olacak. Bu göktaşı yağmuru günlerce sürüyor ve ateştopları açısından da oldukça zengin. Ve ayrıca Yer’in hemen hemen her bölgesinden görülebilecek. İkizler göktaşı yağmurunda bir ateştopu, Mojave Çölü 2009. Telif Hakkı: Wally Pacholka/AstroPic/TWAN |
|
Atmosfere çok sayıda meteorun akın ettiği birçok göktaşı yağmuru, kuyruklu yıldızlarla oluşur; ancak İkizler göktaşı yağmuru biraz farklıdır. Kökeni bir kuyruklu yıldız değil, arkasında küçük toz parçacıkları bırakan tuhaf bir kayasal nesne 3200 Phaethon’dur. “Yer’in her yıl içinden geçtiği kalıntı akımlarının arasında, İkizler göktaşı yağmuru en ağır olanıdır. İkizler göktaşı akımındaki toplam toz miktarı, diğer göktaşı akımlarındaki miktarın 5 hatta 500 katı olabilmektedir.” NASA’da gökbilimci Bill Cooke. 3200 Phaethon 1983’te NASA’nın IRAS uydusu aracılığıyla keşfedildi ve asteroit olarak sınıflandırıldı. Kuyruklu yıldızlar gibi herhangi bir kuyruğa sahip değildir, yörüngesi ana asteroit kuşağı ile çakışır ve rengi diğer asteroitlerin rengine çok benzer. Gerçekte, 3200 Phaethon, ana asteroit kuşağındaki Pallas’a çok benzer.
Pallas’taki bir darbe sonucu oluşan olası parçalanma. Telif Hakkı: B. E. Schmidt and S. C. Radcliffe “Eğer 3200 Phaeton, Pallas asteroitinin bir parçası ise (bazı bilim insanlarının düşündüğü gibi), o halde İkizler göktaşı yağmuru da bu parçalanmanın ürünü olabilir. Fakat bildiğimiz başka bilgilerle ise bu uyuşmuyor.” Diyor Cooke. Araştırmacılar göktaşlarının yörüngelerini incelediğinde; göktaşlarının, 3200 Phaethon’un ana asteroit kuşağında Pallas’tan parçalandığı zaman değil de, Güneş’e yaklaştığı zamanlarda Yer’e düştüğünü belirledi. 3200 Phaethon’un enteresan yörüngesi, onu her 1.4 yılda bir Merkür’ün yörüngesi içine getirir. Bu kayasal nesne bu yüzden yoğun bir şekilde Güneş’in sıcaklığına maruz kalır, bu da tozlar püskürterek İkizler göktaşı akımına neden olabilir.
Verileri inceleyen gezegen bilimciler David Jewitt ve Jing Li’ye göre 3200 Phaethon’un toz saçmasının nedeni, Güneş’in yoğun sıcaklığından dolayı yüzeyindeki kayaların parçalanması. Görüntü: STEREO uzay aracından 3200 Phaethon’un yörüngesi. Yeşil ve mavi renklendirilmiş bölgeler Güneş’ten gelen akımlar. Telif Hakkı: NASA Jewett ve Li’nin ‘kaya kuyruklu yıldız’ hipotezi ilgi uyandıran bir hipotez ancak anlam vermedikleri bir şey var: 3200 Phaethon’un 2009’daki Güneş’e yakınlaşması sonucunda kütlesinin sadece %0.01’ini İkizler göktaşı akımına bıraktı, bu da göktaşı akımını canlı tutmak için çok yetersiz. Acaba kaya kuyruklu yıldız geçmişte çok etkin olmuş olabilir mi? “ Bu sorunun cevabını henüz bilmiyoruz; ancak İkizler göktaşı yağmuru ile ilgili öğrendiğimiz her şey bu gizemi daha da derinleştiriyor.” Diyor Cooke. Bu ay boyunca Dünya, İkizler göktaşı akımının içerisinden geçecek ve yeterince karanlık ortamlarda saatte 120’ye yakın göktaşı görülmesi bekleniyor. Gözlem için en iyi zaman ise 13Aralığı 14 Aralığa bağlayan gece yarısından sabaha kadar geçen süre olacak. Bu zaman aralığında Ay en alçak seviyede ve İkizler Takımyıldızı da en yüksek noktada yer alıyor olacak.
İkizler Takımyıldızı ve göktaşlarının çıkış noktası, 13-14 Aralık geceyarısı. Telif Hakkı: Earthsky İlgili Bağlantılar: Kaynak: Science@NASA |
Bu hipotezi test etmek için, araştırmacılar güneş etkinliklerini incelemek için tasarlanan STEREO uzay aracını cisme yönelttiler. 2009 Haziran ayında 3200 Phaethon’u Güneş yüzeyinden 15 güneş çapı kadar uzaklıkta gözlemlediler.