Güneş fizikçisi aynen, sıcak bir fırının üstündeki çaydanlıkta duran bir suyu gözleyip ne zaman kaynayacağını düşünen bir insana benzer.

2008 yılında, Güneş, bir asır boyunca girdiği en derin uykusuna girdi. Bütün güneş lekeleri kayboldu, patlamalar azaldı, neredeyse Güneş tamamen sustu.

Bu patlamayı SDO (Solar Dynamics Observatory – Güneş Dinamikleri Gözlemevi) 9 Mart 2011 günü kaydetti. Animasyonu görmek için tıklayınız.

Telif Hakkı: NASA / SDO

“Güneş’in tekrar aktif olmasını 3 uzun yıl bekledik.” diyor NASA’nın Heliosferik Dalı’ndan Richard Fisher.

Güneş’te meydana gelen bu uzun duraklamalar aslında çoktandır bilinen bir olay. Güneş döngülerinin doğal bir sonucu olan duraklamalar, 11 yılda bir meydana geliyor. Ama bu duraklama, araştırmacıların düşündüğünden de uzun sürdü.

Ama artık yavaş yavaş çaydanlık kaynamaya başladı. Fisher şöyle diyor: “Sonunda, biraz Güneş etkinliği görmeye başlayacağız.”

2011 yılını geçerken, güneş lekeleri geri döndü ve Güneş patlamalara başladı. 15 Şubat ve 9 Mart günlerinde, Dünya merkezli yörüngelerinde dolanan uydular, Dünya’ya, Güneş’te ‘X – sınıfı’ patlaması oluştuğuna dair bilgiler gönderdi. Bu iki tarihten önce gözlenen en son ‘X – sınıfı’ patlaması 2006 yılının aralık ayında meydana gelmişti.

7 Mart 2011 günü, milyarlarca ton plazma Güneş’ten saniyede 2200 km hızla atıldı. Atılma yönü Dünya’ya doğru değildi ama gene de Dünya bundan etkilendi. 10 Mart günü Kanada’ya sınırı olan Wisconsin, Minnesota, Michigan gibi ABD eyaletlerinde bile kutup ışıkları görüldü.

Araştırmacılara göre bu atım, neredeyse altı yıldır gözlenen en hızlı korona kütle atımı oldu. Bu gözlenen patlamalar, lekeler, araştırmacılara, bundan önceki döngüsünün başlangıcını hatırlatıyor. Ve de bu işaretler, onlara ‘Güneş Döngüsü 24’ün geldiği haber veriyor.

18. yüzyılın ortasından beri güneş döngülerini araştıran araştırmacılar, şu ana kadar 24 güneş döngüsünü numaralandırdı. Araştırmalar, bu döngülerden sadece 4 tanesinin ‘Güneş Döngüsü 24’ten daha az etkin başladığını gösteriyor. Bunlardan 3 tanesi 19. yüzyılın başında oluşan ‘Dalton Minimum’da oluşan döngüler, kalan bir tanesi de ‘Güneş Döngüsü 1’.

Yıllara göre güneş lekesi sayısı.

Telif Hakkı: NOAA

Araştırmalarda, güneş etkinliğini ölçmek için güneş lekesi sayısına bakılabiliyor. Güneş lekelerine bakıldığında ‘Güneş Döngüsü 24’ün çok yavaş bir başlangıç yaptığı görülebilir.

İlgili Bağlantılar:

• Güneş Işıması Kategorileri (X sınıfı patlamalar hakkında bilgi)
• Güneş Lekeleri Arşivi (Nisan 2010’dan beri güneş lekelerinin yerleri hakkında bilgi)
• SDO ve Değişken Güneş (SDO hakkında bilgi)

Kaynak: Science@NASA