|
Kış uykusu olarak da bilinen ve canlıların metabolizmalarının yavaşlaması ile gerçekleşen uzun uykular, canlıların bulundukları çevrenin koşullarına göre aylarca sürebilmekte. Canlılar bu uyku modu sayesinde besin bulmanın ve enerjiyi korumanın son derece zor olduğu soğuk kışları ve kurak yazları atlatabilmekteler. Ayıların ve sincaplar gibi küçük memelilerin yanısıra primatlardan iri kuyruklu lemur türünün de kış uykusuna yattığı biliniyor.Bize bu kadar yakın türlerde uzun uyku modunun görülmesine rağmen insan türünde bu duruma rastlamak mümkün değil. Fakat bu demek değil ki bu alanda bilimsel çalışmalar yapılmıyor. Bilim insanları, kış uykusuna yatan hayvanları gözlemliyorlar ve gelecekte uzay görevlerinde kullanılmak üzere bu türlerde görülen mekanizmaları insanlara uyarlamaya çalışıyorlar. ESA’dan Leopold Summerer yaptığı açıklamalarda uzun uyku modunun görüldüğü hayvanların, uyku sırasında gerçekleşen kemik ve kas kaybını nasıl engellediklerini anlamaya çalıştıklarını belirtiyor.  |
|
Arktik Biyoloji Enstitüsü’nden araştırmacılar, uzun uyku modunda etkisi olduğuna inandıkları bir molekül bulduklarını ve bunun A1 adenozin reseptörüne bağlanan bir lingand olduğunu düşündüklerini açıkladılar. Güncel araştırmalar normalde kış uykusuna yatmayan hayvanları ilaç kullanarak en az 3 hafta sürecek bir uzun uyku moduna almak üzerine yoğunlaşıyor. Uyku sırasında gerçekleşen kas erimesi araştırmacıların önüne çıkan en büyük engellerden biri. Kış uykusunu çok az bir kas kaybıyla veya kas kaybı olmadan geçiren bir çok canlı var fakat konu insan olduğunda kas erimesine de bir çözüm getirmek zorunluluğu doğuyor. Nanyang Teknoloji Üniversitesi’nden bilim insanlarıö çalışmalarında insan vücudunda sentezlenen bir molekülün etkisizleştirilmesinin kas kaybını engelleyebileceğini buldular.Hücrede myostatin adı verilen proteinin yoğunluğu çok fazla olduğunda hücredeki mitokondri sayısında azalma görülüyor. Bu da enerji yetersizliği nedeniyle kas kaybına neden oluyor. Eğer astronotların uzun uyku moduna alınması başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilirse uzay araçlarının boyutlarının çok daha küçük olacağı ve ağrılıklarında 400-220 ton arası bir azalma olacağı tahmin ediliyor. Olası bir Mars görevi için uzun uyku modu 180 gün sürmeli.
Hazırlayan: Arev Pelin Sümer
Kaynaklar: |