Omega Centari’nin Kırmızı Devi Yıldız Evrimi Modelini Doğruladı

 

Yeni bir araştırmaya göre yıldızlar evrimlerinin kırmızı dev süreçlerinde kütle kaybediyorlar. Astronomların hedefi ise bu kütle kaybını doğrulamak.


Telif Hakkı: ESO/S Steinhofel

Güneş benzeri yıldızlar yaşlandıkça kırmızı dev haline gelirler ve kütle bırakırlar.

Buenos Aires Üniversitesi’nden Mariela Vieytes tarafından ortaya koyulan yeni bir çalışmayla ana dizi evrim tahminleri için gerekli koşullardan biri ortaya konulmuş oldu. Astronomlar,  yıldızlar kırmızı dev evrelerine geçerken önemli miktarda kütle kaybına mağruz kaldıklarını belirtiyorlar. Bu durumu açıklamak için 4 noktaya değinilmesi lazım: 1)yatay durum ve morfolojisinin varlığı, 2)RR Lyrae yıldızlarının titreşim özellikleri, 3)asimptotik dev grubu yıldızların(AGB) , kırmızı dev grubu yıldızlardan(RGB) daha parlak olduğu noktasının eksikliği ve AGB ile yeni AGB lerin karakteristik ve kimyasal özellikleriyle gezegensi bulutsuların evrimsel süreçleri, 4) beyaz cüce(WD) yıldızlardaki kütle kaybı.

Astronomlar yıldızın kırmızı dev evrimleri sürecinden sonra küresel kümelerin merkezinde oluşan gaz toplanmasını tespit ederek bahsedilen kütle kaybı iddiaları hakkında doğrulama bulmayı umuyorlar ama bu gaz hakkındaki araştırmalar genellikle boş çıkıyor. Sonunda astronomlar şunu farketti; bu gaz çabucak küresel kümeden galaktik düzleme atılmış olmalıydı. Tabi ki bu bilgi de başka konularda doğrulama yapmayı gerektiriyordu.

Bunu yapmanın başka bir yolu da yıldızlar kendilerine bakmak gerektiğini söylüyorlar. Eğer fotosferlerindeki hız, kurtulma hızından daha büyükse yıldız kütle kaybediyor demektir. Ne kadar yüksek olduğu o kadar çok kütle kaybettiğini gösterecektir.  ω Centauri’deki bir çok yıldızın Doppler kaymasına ve spesifik soğurma çizgilerini analiz ederek, evrimsel modeldeki tahmini kaybedilen kütle miktarıyla eşitleme sağlayabileceklerini düşünüyorlar. Sonuç olarak takım, hedeflerinin 10-9 – 10-10M☉ yr-1   arası oranlarda kütle kaybeden yıldızlar olduğunu belirttiler. Bu ise evrimsel modeller için hemfikir olunan genel bir varsayım.


Kaynak: UniverseToday