Dünya benzeri kayasal gezegenlerden tutun da Jüpiter gibi çok sıcak gezegenlere benzeyen şu ana kadar yaklaşık 2000 ötegezegen keşfedildi. Fakat bu gezegenlerden kaç tanesi yaşama elverişli? Mevcut teknolojimizin elverdiği kadarı ile bu tür gezegenlerin yalnızca varlığını, şeklini ve bize olan uzaklığını tespit edebiliyoruz.

Dr. Joanna Barstow’un Llandudno’daki Ulusal Astronomi Kongresi’nde sunduğu araştırma sonuçlarına göre, bu durum James Webb Uzay Teleskobu’nun (JWUT) uzaya gönderilmesi ile değişebilir.JWUT bize Dünya benzeri gezegenlerin atmosferlerini gösterebilir.

Dr. Barstow’un açıklamalarına göre bir gezegenin atmosferi onun yapısı hakkında bize iyi bir rehber olabilir. Dünya’nın atmosferi büyük ölçüde nitrojen, ozon, oksijen ve sudan oluşuyor. Bunun aksine Dünya’nın bir bakıma şeytani ikizi sayabileceğimiz Venüs’ün atmosferi ise büyük ölçüde karbondioksitten oluşuyor. Bu durum da, onun yüzeyinin sıcaklığını 450 santigrat dereceye kadar çıkartabiliyor. Yani anlayacağınız bir gezegenin atmosferine bakarak onun yaşama elverişli olup olmadığını büyük ölçüde anlamış oluyoruz.

Hubble Uzay Teleskobunun mirasçısı JWUT’nin 2018’de fırlatılması bekleniyor. JWUT evreni kızılötesi dalga boylarında çalışacak ve Barstow’un araştırmasına göre tıpkı Dünya ve Venüs’ün atmosferlerini ayırt ettiğimiz gibi iki farklı ötegezegeni ayırt edebilecek. JWUT, Güneş’ten daha küçük ve kırmızı yıldızların etrafındaki Dünya büyüklüğündeki gezegenlerin iklimlerini belirleyecek bir donanıma sahip.

Jüpiter büyüklüğündeki büyük ve sıcak gezegenlerdeki değişik gazların yapısı çoktan tespit edilmişti. Fakat asıl zor olan Dünya büyüklüğünde olanların yapısını incelemek. İşte tam burada James Webb devreye giriyor. Tabii ki o da, bizimki gibi yıldız sistemlerini incelerken zorlanacak ama daha soğuk yıldızların yanındakileri (eğer böyle sistemler varsa) ayırt edebilecek.

Dr. Barstow bu durumu şu şekilde bir örnek veriyor: “ Dünya ve Venüs’ü alalım ve çok uzakta olmayan daha soğuk ve kırmızı bir yıldızın yörüngesine yerleştirelim. İşte JWUT bu iki gezegenin atmosferini ayırt edebilir. Dünya’nın 10 kilometre yukarısındaki ozon tabakasını, yıldızdan gelen ışığın oksijen molekülleri ile yaptığı etkileşimden çıkan sinyal ile JWUT hatasız bir şekilde algılayabilecek. Bir ozon tabakası olmayan Venüs ise çok daha farklı gözükecektir.

JWUT bütün bunları yapacak kapasiteye sahip fakat sorun şu ki teleskobun çalışma alanı çok fazla ve onu kullanmak için sıra almak çok rekabetli olacak. Daha önce bahsettiğimiz tespitleri yapabilmesi için bile 30 kere inceleme yapması gerekecek ki bu da çok fazla zaman alıyor.

Gelecekte sırf gezegenlerin atmosferlerini incelemek için tasarlanmış teleskoplar gerekecek. Fakat bu arada JWUT daha birçok ilginç ve mükemmel gezegeni, daha önce benzeri görülmemiş bir çözünürlükte izlemeye devam edecek.

Kaynak: Science Daily