NASA’nın New Horizons’ı Plüton ve aylarıyla ilgili giderek daha fazla bilgi vererek bizi büyülemeye devam ediyor. Daha yeni Plüton’un tıpkı bir yılan derisi gibi olan yüzeyini görmüşken bu hafta yayınlanan fotoğrafta Plüton’un puslu atmosferini ilk defa renkli bir şekilde görebiliyoruz. Çok ilginçtir ki mavi çıktı!

“Kim tahmin edebilirdi ki Kuiper kuşağında mavi bir gökyüzünü?” diye şaşkınlıkla belirtiyor New Horizons’ın araştırma müdürü Alan Stern.

Pusu oluşturan parçacılar büyük olasılıkla mavi olmasa da pusun rengi bilim insanlarına çok önemli bir şeyi gösteriyor. Pusu oluşturan parçacıkların yüksek ihtimalle kırmızı ya da gri olduğunu düşünüyorlar fakat mavi tona bakılacak olursa ekip parçacıkların boyutunu ve neylerden oluştuğunu belirleyebilir. Ekipte bir araştırmacı olan Carly Howett bu konu hakkında şunları söylüyor: “Mavi bir gökyüzü genellikle Güneş ışınlarının atmosferdeki çok küçük parçacıklar tarafından dağıtılmasıyla oluşur. Dünya’da bu parçacıklar çok küçük nitrojen molekülleridir. Fakat Plüton’da, görünüşe göre daha büyük olmalarına rağmen göreceli olarak is gibi olan tholin parçacıklarına göre küçük sayılırlar.”

Tholin parçacıkları ilk defa Satürn’ün Titan uydusunun atmosferinin yukarı katmanlarında görüldü. Aynı şekilde Plüton’da da bu parçacıkların atmosferin yukarılarında Güneş’ten gelen morötesi ışınların atmosferdeki organik moleküllere çarpmasıyla oluştuğu düşünülüyor. Tholin parçacıkları, moleküllerin ne kadar radyasyon aldığına bağlı olarak çok çeşitli renklerde olabilir. Yapılan deneylere göre nitrojen ve metan (ikisi de Plüton’da mevcut) kırmızı tholin gösterebilir. Bu deney aynı zamanda Plüton’un ve onun en büyük uydusu olan Charon’un kırmızı yüzeyini açıklayabilir nitelikte.

Peki bu tholinler niye bu kadar ilgi çekici? Çünkü tholinler yaşamın yapıtaşı saydığımız aminoasitlerin oluşmasında önemli bir role sahip. Aynı zamanda tholinler bir gezegenin yüzey yaşını ve nelerden oluştuğunu gösterebilir.

Eğer bu mavi pus olayı ilginizi pek çekmediyse New Horizons’ın bize bir sürprizi daha oldu: “Plüton’un yüzeyindeki su buzları”. Bu buz kaplı bölgeler çok büyük olmasa da çok sayıda küçük alanda mevcut. Ekip, bu su buzlarının daha da geniş bir alanı kapladığını ve diğer buz çeşitleri tarafından kaplandığını düşünüyor. Buzlu bölgelerin bir şekilde parlak kırmızı alanlarla bir ilişki içinde olduğu düşünülüyor. Bu da tholinler ile su buzlarının bir bağlantısı olduğunu gösteriyor ama bu bağlantının nedeni hala belli değil. Ekip araştırmalarını bu yönde ilerletmeyi düşünüyor.

Çevirme İşlemi: Ataberk Teknekaya

Kaynak: IFL Science