Dünya'dan gelen kepek taneleri Phoenix'in organik madde bulma konusundaki araştırmalarını önleyebilir mi? Geçen ay gezegenin kuzey bölgesine yapılan başarılı bir inişten sonra Phoenix, Mars tozlarıyla uğraşmakla meşguldü.
Nature |
![]() |
Şimdiye kadarki en yüksek çözünürlüklü fotoğraf-fakat Phoenix organik madde bulma konusunda daha az başarılı olabilir.
NASA/JPL-Caltech/Arizona Üni.
|
Yaşamın organik yapılarını aramak Phoenix için en çok reabet görülen noktalardan biri oldu. Bir çok yayın kuruluşu hevesli bir şekilde, fakat yanlış olarak, görevin 'varoluş nedeni'ni yaşam arayışı diye çevirdiler. Görev uzmanları bunun başarılı olunabilecek en düşük ihtimalli hedeflerden biri olduğunu söylüyorlar çünkü TEGA(ısıl ve gelişmiş gaz çözümleyicisi-Thermal and Evolved Gas Analyzer) sadece Dünya'dan gelen kirlilikleri algılayabilecek kadar duyarlı.
NASA'nın Kalifornya'daki Ames Araştırma Merkezi'nde çalışan görev uzmanı Aaron Zent "Organik maddeleri elbette göreceğiz,çünkü onları biz getiriyoruz" diyor. Bu kirlilikler ölü mikropları,insan derisini ve uçucu makine yağlarını da içeriyor. Bir kaç yön bakımından Phoenix Mars Aracı organik madde tespit etme konusunda 1970lerin Viking araçlarından daha iyi. Morötesi ışınım kuyrukluyıldız veya göktaşı çarpmalarından dolayı ortaya çıkan organik maddeleri bile yok eden oksitleyiciler yaratır. Phoenix'in iki olası üstünlüğü var. Birincisi Phoenix'in fırınları buz ve toprak numunelerini 1000oC'e kadar -Viking'lerinkinden 500oC daha fazla- ısıtabiliyor ve bu Vikingler'in gözden kaçırdıkları molekülleri buharlaştırabilir. İkincisi, Phoenix Mars'ın Kuzey kutbunda bulunuyor ve bu da daha az morötesi ışınım demek. Morötesi ışınım ne kadar az olursa organik madde bulma olasılığı o kadar fazla olur. Fakat üstünlükler orada sona eriyor. NASA kalkıştan önceki biyolojik koruma için Vikingler'e 800 milyon dolar harcadı. 2009'da fırlatılacak olan Mars Bilim Laboratuvarı için ise nerdeyse 2 milyar dolar harcıyor. Bu laboratuvar, örnekleri incelemeden önce fırınları tam gaz yakıp Dünya'dan gelen artıkları temizleyecek. 400 milyon dolarlık Phoenix görevi ise bayağı düşük bütçeli. Phoenix iptal edilmiş Mars İnceleme Aracı(Mars Surveyor Lander) projesinin parçalırının geri dönüşümüyle inşa edildi. Fırınlardan gelen gazı algılayan TEGA'daki kütle spektrumunun araca eklenmesi sonradan düşünüldü ve hassas organik maddeleri saptamak için inşa edilmedi. Bu yüzden TEGA'nın motorları yüksek sıcaklığa ulaşmasını engelleyecek cilayla kaplanmış parçaları içeriyor. Uzaydaki uçuşu sırasında robotik kolun etrafını kaplayan biyolojik zırha daha fazla ilgi toplandı. Fakat bunu en çok teşkil eden neden NASA'nın Mars'ın Dünya'dan gidecek sporlardan ve mikroplardan korunması yolunda izlediği politikaydı. Aracın çoğu parçası temiz odalarda inşa edilirken propillaktiklerle korunmadı. Organik zarlar TEGA'nın içine girebilirdi. Organik maddeler düşüşte veya rüzgarla taşınabilirler. Çünkü Phoenix'in alkolle ya da ısıtılarak temizlenen yüzeyi ve parçaları sorunu ortadan kaldırmıyor. Ölü organizmalar da yaşayanlar gibi organik moleküller içerir. Phoenix takımı elinden gelenin en iyisini yapıyor. Mühendisler TEGA'nın fırınlarının 8 girişini de koruyucu zarla kapladılar ve zar inişten sonra geri çekildi. Takım 20 olası kimyasal maddeyi katalog haline getirdi ve eğer TEGA bunları saptarsa yok sayacak. Ve kazı için yapılan ön çalışmalar kepçede artakalan kalıntıları düşürecek. Organik madde araştırmasındaki en büyük anahtar ise, TEGA'yı yöneten bilimadamlarından biri olan William Boynton'a göre, biyolojik korumanın içinde robotik kolun yanında bulunan beyaz seramik camın içinde yatıyor. Bu organik içermeyen cisim karbon atomu bulunduramayacak şekilde yapıldı ve deneyimsel kontrol içeriyor.Bilimadamları robotik kolun ucundaki zımparayı kullanarak cam üzerindeki tozu kazıyıp fırına atacaklar. Eğer ölçülen gaz organik madde içermiyorsa, bilimadamları 8 fırında da arka plandaki organik maddenin çok düşük olduğunu farz edecekler. Yok eğer arka plandaki kirlilik yüksekse bilimadamlarının Mars'da organik madde bulma konusundaki umutları çok düşük olacak. "İşte o zaman mahvolduk" diyor Boynton.
|